Αρχαιολογικές ανασκαφές 1996- Παναγία Αιματούσα Αραδίππου

Ανασκαφή που πραγματοποιήθηκε τον Ιούλιο του 1996 από το πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης, Δανίας

Mια σημαντική αρχαιολογική περιοχή με δύο κύριες αρχιτεκτονικές φάσεις. Το πιο παλιό κτίριο, που χρονολογείται στην πρόσφατη Κλασσική Ελληνιστική Περίοδο πιθανότατα είχε περισσότερους από έναν ορόφους. Η ανασκαφή έχει αποκαλύψει μια υπόγεια κουζίνα και χώρο αποθήκευσης. Οι πολλοί μεγάλοι φραγμοί που βρέθηκαν πεσμένοι κάτω σε σειρές αντιπροσωπεύουν μερικούς από τους τοίχους αυτού του κτηρίου, και οι πλάκες πετρών σε μια περιοχή μεταξύ τους μπορεί να αντιπροσωπεύουν το πάτωμα του ανώτερου ορόφου, ο οποίος έπεσε κάτω όταν καταστράφηκε το κτίριο. Τα περισσότερα από τα δωμάτια που χρησιμοποιούνται για  αποθήκευση είναι ορθογώνια, αλλά ένα άλλο μικρό δωμάτιο, που βρέθηκε 20 μέτρα νότια του κύριου τομέα ανασκαφής είναι ημικυκλικό. Οι τοίχοι και το πάτωμα είναι χτισμένα από μεγάλες πέτρες που καλύπτονται από ασβεστοκονίαμα, και ημικυκλικά βήματα χαραγμένα στο βράχο οδηγούν κάτω προς στο άνοιγμα, το οποίο πλαισιώνεται από δύο μεγάλες πέτρες. Δεδομένου ότι ένας τύπος πετρών και τεμάχια μερικών αρκετά μεγάλων πίθων βρέθηκαν εδώ, είναι δυνατό ότι πρόκειται για γεωργική εγκατάσταση. Εάν αυτό το δωμάτιο και ένα άλλο μικρό δωμάτιο που βρέθηκε  προηγουμένως περίπου 25 μέτρα βόρεια του κτιρίου  ανήκουν και τα δυο στο ίδιο κτίριο, τότε πρόκειται για ένα αρκετά εκτενές συγκρότημα.

Το κτίριο καταστράφηκε βίαια, πιθανώς από έναν σεισμό, και στο 1ο αιώνα π.Χ. ένα νέο κτίριο κτίστηκε πάνω από τα ερείπια. Οι τοίχοι εσωκλείουν διάφορα δωμάτια, τα οποία μπορεί να είναι μέρος ενός ή περισσοτέρων κτιρίων που καλύπτουν μέχρι τώρα έναν τομέα μεγαλύτερο από 100 τετραγωνικών μέτρων. Οι τοίχοι ήταν καλυμμένοι αρχικά από άσπρο ασβεστοκονίαμα ή λεπτές πλάκες πετρών, και τα σκαλιά μεταξύ των δωματίων αποτελούνται από πλάκες πετρών με την περικοπή τρυπών για να υποστηρίζουν τα δοκάρια πόρτων. Διάφορα άλλα χαρακτηριστικά γνωρίσματα εμφανίζονται να είναι χαρακτηριστικά αυτής της τακτοποίησης, μεταξύ αυτών, τετραγωνικοί πάγκοι από πέτρα καλυμμένοι από ασβεστοκονίαμα, οι οποίοι μπορεί να είχαν πολλαπλή λειτουργία, κιβώτια χτισμένα από λεπτές πλάκες πετρών και πλατφόρμες από πέτρα, τα οποία χρησιμοποιούνταν πιθανώς για διαφορετικές δουλειές. Τα ευρήματα που αποτελούνται από τα εργαλεία πετρών, τα κύπελλα και τις λεκάνες, τα μεγάλα σύνολα διαφορετικών τύπων αμφορέων και τα δοχεία μαγειρέματος υποστηρίζουν την εντύπωση ότι ήταν αγροτική κοινότητα της πρόσφατης Ελληνιστικής με πρόωρης Ρωμαϊκής περιόδου, η οποία δεν είναι μέχρι τώρα τεκμηριωμένη στην Κύπρο.

Αρχαιολογικές ανασκαφές 1997 - Παναγία Αιματούσα Αραδίππου  

Η πέμπτη φάση ανασκαφής στην Παναγία Αιματούσα Αραδίππου, υπό την καθοδήγηση του Wriedt Sorensen, καθηγητή στο πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης ολοκληρώθηκε. Ανοίχτηκαν τρία σκάμματα στα βόρεια του προηγούμενου τομέα ανασκαφής. Ο σκοπός ήταν να ερευνηθεί εάν τα ανοίγματα πόρτων στο κτίριο από την πρόσφατη Ελληνιστική-Πρόωρη Ρωμαϊκή περίοδο που βρέθηκαν εδώ το 1996 οδηγούσαν προς το δρόμο, και εάν η βόρεια επέκταση θα μπορούσε να καθοριστεί. Εντούτοις, επιβεβαιώθηκε ότι το κτίριο συνεχίζεται σε αυτήν την κατεύθυνση. Επίσης φάνηκε ότι σε αυτήν την περιοχή το στρώμα βράχου στέκεται σε βαθύτερο επίπεδο και ότι μερικοί από τους τοίχους στηρίζονται στους μεγαλύτερους τοίχους από ένα προηγούμενο κτίριο. Η πλειοψηφία της αγγειοπλαστικής που βρίσκεται σε αυτήν την περιοχή χρονολογείται στην Ελληνιστική Περίοδο, αλλά τα χαμηλότερα κοιτάσματα σε μερικές περιοχές περιείχαν Αρχαϊκή αγγειοπλαστική, η οποία μπορεί να δείξει ότι το προηγούμενο κτίριο κατασκευάστηκε αρχικά τότε. Η ανασκαφή σε αυτήν την περιοχή δεν ολοκληρώθηκε, αλλά εάν αυτοί οι τοίχοι ανήκουν στο ίδιο κτίριο με τους μεγάλους τοίχους λίθων που βρέθηκαν προηγουμένως προς το νότο, τότε η οικοδόμηση φτάνει περίπου τα 23μ. σε μια Βόρεια/Νότια κατεύθυνση. Σε αυτό το μέρος της ανασκαφής βρέθηκε ένας μικρός αριθμός χάλκινων νομισμάτων, ένα ασημένιο νόμισμα πιθανώς Ελληνιστικής περιόδου και ένα χάλκινο κύπελλο, ίσως ένα κύπελλο omphalos. Περαιτέρω έρευνα στην περιοχή προς το νότο, όπου μια δοκιμαστική τάφρος ανασκάφθηκε το 1996, αποκάλυψε δύο μεγάλα κιβώτια που χτίστηκαν από πλάκες πετρών, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν πιθανώς για αποθήκευση. Ένα από αυτά συνδέεται με μια περιοχή που καλύπτεται από μια μεγάλη πέτρινη πλάκα. Τα πολλά τεμάχια των μεγάλων πελεκημένων πετρών που βρίσκονται στην περιοχή δείχνουν ότι αυτή ήταν περιοχή εργασίας και αποθήκευσης που διαιρέθηκε σε στενά δωμάτια ή διαδρόμους. Αυτή η μονάδα περιορίζεται προς το Βορρά από έναν καλά συντηρημένο τοίχο, προσανατολισμένος Ανατολικά/Δυτικά. Στην ανασκαμμένη περιοχή βόρεια του, το χώμα δεν περιείχε κανένα συντρίμιο κτιρίου, το οποίο δείχνει ότι αυτό ήταν μια ανοικτή περιοχή.  Αυτή η φάση ανασκαφής έχει επιβεβαιώσει ότι η περιοχή κατοικήθηκε από την Αρχαϊκή προς Ρωμαϊκή περίοδο και ότι περιέχει δύο κύριες αρχιτεκτονικές περιόδους. Αν και η αρχιτεκτονική των πρόωρων φάσεων μπορεί να συγκριθεί με αυτήν των αποκαλούμενων παλατιών, μια τέτοια ερμηνεία είναι πρόωρη. Η νεώτερη αρχιτεκτονική που χρονολογείται στην πρόσφατη Ελληνιστική-Πρόωρη Ρωμαϊκή περίοδο ανήκει πιθανώς σε ένα χωριό.

Τα αρχαιολογικά στοιχεία που βρέθηκαν μέχρι τώρα δείχνουν ότι η περιοχή είχε διαφορετικές λειτουργίες σε κάθε μια από τις δύο κύριες αρχιτεκτονικές περιόδους. Η περιοχή δεν αναφέρεται στις αρχαίες πηγές, και δεν ήταν προφανώς ένα από τα κέντρα αρχικής σπουδαιότητας στο νησί, αλλά μάλλον μια περιοχή κατοικιών της δευτεροβάθμιας τάξης στην πρόσφατη Ελληνιστική-Πρόωρη Ρωμαϊκή περίοδο. Επειδή είναι η πρώτη φορά που μια τέτοια περιοχή ερευνάται στην Κύπρο, μας προσφέρει νέα στοιχεία της καθημερινής ζωής στο νησί στην αρχαιότητα.

Αρχαιολογικές Ανασκαφές 1998 Αραδίππου- Παναγία Αιματούσα

Η ανασκαφή το 1998 στην Αραδίππου – Παναγία Αιματούσα ολοκληρώθηκε. Οι ανασκαφές εκτελέσθηκαν από το πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης, υπό την καθοδήγηση του καθ. Lone Sorensen.

Η εργασία συγκεντρώθηκε στο βόρειο μέρος της κύριας περιοχής της ανασκαφής και προς το νότο στην περιοχή που την συνδέει με τη μικρότερη περιοχή που ανασκάφθηκε στη νότια κλίση του λόφου. Στο βόρειο δυτικό μέρος της ανασκαφής όπου το στρώμα βράχου φαίνεται να εμφανίζεται σε χαμηλότερο επίπεδο απ' ότι στο κεντρικό μέρος, βρέθηκαν τοίχοι που συνδέονται με  αυτούς που βρέθηκαν το 1997.

Είναι χτισμένοι από μεγάλες άκοπες πέτρες, και σχηματίζουν μικρότερες μονάδες. Σε μια από αυτές τις μονάδες βρέθηκε ένα κυκλικά χτισμένο από πέτρα εμπορευματοκιβώτιο που καλύφθηκε αρχικά από ασβεστοκονίαμα. Το γέμισαν με χώμα, αλλά μπορεί αρχικά να είχε χρησιμοποιηθεί για σκοπούς  αποθήκευσης. Η αγγειοπλαστική που βρίσκεται σε αυτήν την περιοχή δείχνει ότι η κατοικία σε αυτήν την περιοχή κρατά τουλάχιστον από την κλασσική περίοδο, και μια μικρή πέτρα πολύτιμων λίθων με κεφάλι με κλασσικό ύφος βρέθηκε σε αυτήν την περιοχή. Στο βόρειο ανατολικό μέρος της ανασκαφής βρέθηκε ένα κοίλωμα, το οποίο περιείχε έναν καλά κατασκευασμένο τοίχο ύψους 1,5 μέτρων. Ο τοίχος κόβει το κοίλωμα στα δύο, και ένα άνοιγμα κατασκευασμένο από  λίθους οδηγεί από το Βόρειο στο Δυτικό μισό. Η αγγειοπλαστική χρονολογεί την γέμιση περίπου στα 150 - 50 π.Χ. Ένα άλλο κοίλωμα είναι τοποθετημένο αμέσως στη Δύση. Ανασκάφθηκε μόνο ένα μέρος του, αλλά φαίνεται να φθάνει στο ίδιο βάθος και είναι γεμάτο με κόκκαλα διάφορων ειδών ζώων, πετρών και πήλινα σκεύη. Η αγγειοπλαστική στα χαμηλότερα επίπεδα χρονολογείται στο 2ο αιώνα π.Χ. Ορισμένα χαρακτηριστικά γνωρίσματα υπενθυμίζουν αυτά των άλλων υπόγειων αιθουσών που βρέθηκαν κατά τη διάρκεια των προηγούμενων εποχών. Εικάζεται ότι μπορεί  να είναι κελάρια, αλλά απαιτούνται περαιτέρω έρευνες  προκειμένου να γίνει κατανοητή η κατασκευή των νέων δομών.

Η ανασκαφή προς το νότο απόδειξε ότι ο λόφος καταλήφθηκε από μια παρακείμενη κατοικία, εκτός από μια περιοχή όπου το στρώμα βράχου εμφανίζεται να βρίσκεται αμέσως κάτω από το χώμα επιφάνειας. Εδώ οι τοίχοι συντηρούνται καλά. Χτίστηκαν από δύο σειρές πετρών, κομμένων στην εξωτερική πρόσοψη και καλύπτονται με το καλά συντηρημένο ασβεστοκονίαμα. Όπως και στους άλλους τοίχους στην ανασκαφή, είναι χτισμένοι σε παρόμοια μόδα, συνδέονται με την Ελληνιστική/Πρόωρη Ρωμαϊκή αγγειοπλαστική, και εμφανίζονται να ανήκουν σε μια πιο πρόσφατη φάση της κατοικίας. Ένα δωμάτιο καλύφθηκε από ένα πάτωμα που αποτελείται από ένα πολύ χονδροειδές κονίαμα το οποίο έχει διαμορφώσει μια ομαλή επιφάνεια, και από εδώ άλλες μικρές οντότητες συνεχίζονται νότια σε ένα χαμηλότερο επίπεδο. Αυτό το μέρος της ανασκαφής μπορεί να αντιπροσωπεύσει μια περιοχή εργασίας, εφόσον εδώ έχουν βρεθεί πολλά εργαλεία πετρών διάφορων ειδών.

Οι έρευνες αυτή τη φάση επαναβεβαιώνουν ότι ένα χωριό βρέθηκε επί του τόπου. Λειτούργησε πιθανώς ως μια θέση της επικοινωνίας μεταξύ των μεγαλύτερων πόλεων του Κιτίου στην ακτή. Τα άφθονα στοιχεία της εξωτερικής επικοινωνίας που βρέθηκαν και άλλα 10 νομίσματα χαλκού που έχουν προστεθεί στη σειρά νομισμάτων που βρίσκεται επί του τόπου, καλύπτουν μια χρονική έκταση από την Κλασσική στη Βυζαντινή Περίοδο, αλλά με την πλειοψηφία τους να  χρονολογείται στην  Περίοδο των Πτολεμαίων. Η περιοχή προσφέρει μια ευκαιρία για μελέτη μιας περιφερειακής κατοικίας, όπου οι κάτοικοι σύμφωνα με τα ευρήματα των διάφορων πέτρινων εργαλείων, παρήγαγαν τα διάφορα γεωργικά προϊόντα τους,  αλλά ευημέρησαν αρκετά ώστε να χρησιμοποιήσουν το μέταλλο για την κατασκευή ποικίλων αντικειμένων και  την κατανάλωση εισαγόμενων κρασιών με αγγεία που έγιναν σε άλλα μέρη της Μεσογείου ακολουθώντας τις κύριες τάσεις των κεντρικών πόλεων του νησιού.